باتوجه‌به رشد شهرنشینی و افزایش آلاینده‌های ناشی از دود کارخانه‌ها و وسایل نقلیه، ساکنان شهرهای بزرگ با مشکلی به نام آلودگی هوا دست‌وپنجه نرم می‌کنند. این مشکل در فصول سرد سال به‌دلیل بروز پدیده‌ای به نام وارونگی حادتر می‌شود و تنفس را برای افراد سخت‌تر می‌کند؛ به‌طوری‌که باعث بروز مشکلات تنفسی می‌شود.
در چنین شرایطی، توجه به سلامت هوایی که تنفس می‌کنیم، بیش‌ازپیش اهمیت پیدا می‌کند. ازآن‌‌‌جا‌که هر فرد معمولاً بیش از نیمی از شبانه‌روز را در منزل به‌سر می‌برد، عاقلانه است که برای بهبود سلامت هوا در منزل چاره‌ای اندیشیده شود. دستگاه‌های تصفیه‌ی هوا راهکاری برای بهبود کیفیت هوا در منازل به‌شمار می‌‌روند. این دستگاه‌ها انواع مختلفی دارند که هرکدام مصارف و مزایا و معایب خاص خود را دارند.
در محیط خانه علاوه‌بر آلاینده‌های موجود در هوا، پرز فرش، بوی غذا، پرهای پرندگان خانگی، بوی رنگ، دود سیگار و گردوخاک ممکن است وجود داشته باشند و هرکدام از آن‌ها امکان بروز مشکلاتی مانند آسم و آلرژی و میگرن را افزایش می‌دهند. حال که از اهمیت تنفس هوای پاک مطلع شدیم، بد نیست بدانیم که هنگام خرید دستگاه تصفیه‌ی هوا باید به چه نکاتی توجه کرد.
فضای پوشش‌دهی دستگاه
اولین نکته‌ای که باید در نظر گرفت، مقدار فضایی است که قصد دارید هوای آن را تصفیه کنید. پیشنهاد می‌کنیم ظرفیت فضای پوشش دستگاهی که می‌خرید، بیشتر از فضای مدنظرتان باشد. فراموش نکنید که ظرفیت پوشش این دستگاه‌ها به متر‌مکعب محاسبه می‌شود. هنگام محاسبه‌ی فضای اتاق خود ارتفاع را نیز باید در نظر بگیرید. برای مثال، یک دستگاه تصفیه‌ی هوا که ظرفیتش ۴۵۰ تا ۵۰۰ متر‌مکعب است، می‌تواند برای اتاقی با ۳۰۰ متر‌مکعب فضا و ۹ متر ارتفاع مناسب باشد.
عملکرد
عملکرد دستگاه‌های تصفیه‌ی هوا با معیارهای نرخ تحویل و تهویه‌درساعت سنجیده می‌شود. درادامه، این موضوع را بررسی می‌کنیم.
نرخ تحویل (CADR)
نرخ تحویل درواقع به شما می‌گوید چه مقدار هوای تصفیه‌شده از دستگاه خارج می‌شود و سرعت عملکرد دستگاه چقدر است. هرچه CADR بیشتر باشد ظرفیت تصفیه‌ی دستگاه نیز بیشتر است. براساس فضای اتاقی که قصد دارید دستگاه تصفیه را در آن قرار دهید، می‌توانید دستگاهی با نرخ تحویل بیشتر برای آن فضا انتخاب کنید.
تهویه در ساعت (ACH)
ACH مشخص می‌کند که دستگاه تصفیه در هر ساعت چند بار موفق می‌شود هوای اتاق را کاملاً تصفیه کند. باتوجه‌به آلودگی زیاد هوا در برخی شهرها مثل تهران، لازم است دستگاهی انتخاب شود که ACH چهار داشته باشد؛ یعنی هر ۱۵ دقیقه یک بار هوای اتاق را کاملاً تصفیه کند.
جالب است بدانید به‌دلیل وجود فضای رقابتی در بازارِ دستگاه‌های تصفیه‌ی هوا، شرکت‌ها معمولاً نرخ تحویل (CADR) را افزایش می‌دهند و روی این موضوع مانور تبلیغاتی بیشتری می‌دهند؛ در‌صورتی‌که درباره‌ی تهویه در ساعت (ACH) عموماً سکوت می‌کنند. توجه کنید حتی اگر دستگاهی فضای پوشش زیادی داشته باشد؛ اما تهویه در ساعت آن کم باشد، باید به عملکرد کلی آن شک کرد.
فناوری
فناوری به‌کاررفته در دستگاه تصفیه‌ی هوا عامل بسیار مهمی در انتخاب و خرید آن به‌شمار می‌آید. اساساً فناوری این دستگاه‌ها به دو بخش کلی اکتیو (Active) و پسیو (Passive) تقسیم می‌شود. شما به‌عنوان خریدار باید فرق بین این دو فناوری را بدانید.
- اکتیو: تصفیه‌ی هوای اکتیو عامل‌هایی در فضای آزاد است و از این طریق آلاینده‌های موجود در هوا را یونیزه می‌کند و باعث رسوب آن‌ها می‌شود. دستگاه‌هایی که از این فناوری استفاده می‌کنند، چنانچه برچسب Ozone-Safe نداشته باشند، گاز اوزون ساطع می‌کنند. چنین دستگاه‌هایی برای استفاده داخل منزل مناسب نیستند و برای ریه ضرر دارند؛ پس لازم است هنگام تهیه‌ی دستگاه‌هایی با فناوری اکتیو و یونیزاسیون، به این نکته توجه کنید.
- پسیو: دستگاه مبتنی‌بر تصفیه‌ی هوای پسیو، به‌کمک فیلترهای موجود آلاینده‌ها را جذب می‌کند و گاز اوزون نیز آزاد نمی‌کند. بنابراین، این نوع دستگاه‌ها برای استفاده در محیط منزل گزینه‌های بهتری به‌حساب می‌آیند.
در جدول زیر مطرح‌ترین فناوری‌های تصفیه‌ی هوا و مزایا و معایب هر کدام را مشاهده می‌کنید.
|
فناوری |
مزایا |
معایب |
|---|---|---|
|
هپا |
تأثیرگذارترین فناوری موجود با زدودن ۹۹.۹۷ درصد از آلودگی‌ها، کاربردی در محیط‌های پزشکی سراسر دنیا |
نیاز به تعویض مداوم فیلتر |
|
الکترواستاتیک |
بی‌نیاز از تعویض فیلتر |
تنها ۳۰ درصد از ذرات را پاکسازی می‌کند، هوای محیط بسته را نمی‌تواند کاملاً پاکسازی کند |
|
اوزون |
قابلیت ازبین‌بردن بوهای شدید، ضدباکتری و قارچ و ریزگردها |
خطرآفرینی شدید برای ریه‌ها، خطرناک برای استفاده در محیط‌های زندگی |
از سایر فناوری‌های استفاده‌شده در این دستگاه‌ها می‌توان به کربن فعال (Activated Carbon) و اشعه‌ی ماورای بنفش اشاره کرد.
کربن فعال به‌دلیل فرایندهایی که روی آن اِعمال می‌شود، منافذی بسیار ریز و خاصیت جذب و میکروب‌زدایی فراوانی دارد. نقش کربن فعال حذف بو و به‌دام‌انداختن ذرات شیمیایی معلق در هوا است.
علاوه‌براین، اشعه‌ی ماوراءبنفش می‌تواند آلاینده‌های انباشته‌شده روی فیلترهای دستگاه تصفیه را خنثی کند. میزان تأثیرگذاری اشعه به زمانی بستگی دارد که این آلاینده‌ها درمعرض آن قرار می‌گیرند.
فیلتر
مهم‌ترین بخش دستگاه تصفیه‌ی هوا، فیلترهای آن است؛ بنابراین، نوع و کیفیت فیلترهای به‌کاررفته در دستگاه نقش تعیین‌کننده‌ای در تأثیرگذاری آن ایفا خواهند کرد. فیلترها باید آلاینده‌هایی مانند پشم و پرز، غبار، دود، بو و دیگر موارد مضر موجود در هوا را به خود جذب کنند.
قبل از هرچیز، دستگاه تصفیه باید یک پیش‌فیلتر داشته باشد تا ذرات نسبتاً درشت مانند مو را در همان مرحله‌ی ورود هوا به دستگاه دفع کند. پس‌از‌آن، فیلتر هپا (HEPA) از اهمیت زیادی برخوردار است.
قابلیت حمل
قابلیت حمل دستگاه تصفیه با وزن آن رابطه‌ی مستقیم دارد؛ اما هیچ رابطه‌ی معنی‌داری با توانایی دستگاه ندارد. به این موضوع دقت کنید که دستگاهی کوچک نیز می‌تواند اتاقی بزرگ را به‌طوربهینه تصفیه کند؛ پس نباید فریب اندازه‌ی بزرگ دستگاه‌ها را بخورید. دستگاه‌های بزرگ تصفیه هم ازلحاظ وزن و هم ازلحاظ هزینه سنگین هستند و فضای زیادی اشغال می‌کنند.
سروصدا و مصرف انرژی
توصیه می‌کنیم که هنگام خرید دقت کنید دستگاه سروصدای زیادی تولید نکند. بلندی صدای تولیدی دستگاه عموماً در مشخصات دستگاه با دسی‌بل (db) مشخص شده است. هرچه دسی‌بل کمتر باشد، آرامش بیشتری خواهید داشت. درباره‌ی مصرف برق و بهینه‌بودن و برچسب مصرف انرژی دستگاه نیز باید دقت کافی به‌خرج دهید؛ چرا‌که دستگاه پرمصرفی که شبانه‌روز کار کند، می‌تواند باعث شود در پایان ماه با مشاهده‌ی قبض برق بیماری‌های تنفسی را ترجیح دهید!
